Marchew stołowa (Daucus c. carota) jest warzywem korzeniowym z rodziny baldaszkowatych (Umbeliferae), do której należą również pietruszka, seler, koper, kminek, kolendra, dwuletnie i jednoroczne byliny. Korzeń marchwi zawiera wiele cukrów, witamin i skrobi, stanowi wartościowy pokarm, w drugim roku powstaje pęd kwiatonośny, korzystający z zapasów korzeniowych. Niepozorne kwiaty skupione są w baldachy zbudowane z pokryw u nasady baldacha i pokrywek baldaszkowych. Kwiaty znajdujące się na brzegu kwiatostanu są duże, grzbieciste, pełnią rolę powabni dla owadów. Działki kielicha uformowane są w postaci małych ząbków, słupek zbudowany jest z wolnych szyjek, zalążnia dolna zaopatrzona jest w dwa zalążki, nad którymi umieszczone są krążki miodnikowe. Owoc stanowi żeberkowaną rozłupnię, która pęka na dwie rozłupki (jednonasienne niełupki). W łodygach znajdują się puste międzywęźla, liście są pierzasto złożone, mają rozdęte pochwy, roślina zawiera olejki lotne w przewodach tłuszczowych, silnie aromatyczne, także żywice i alkaloidy.
Chwościk marchwiowy (Cercospora carotae)
To choroba grzybowa powstająca latem na marchwi, poraża liście i ogonki liściowe w formie niewielkich, zaokrąglonych, szaro-brązowych plam, powiększających się i łączących, obejmujących stopniowo cały liść, co prowadzi do schnięcia, zarażone mogą być też nasiona. Latem choroba szybko się rozprzestrzenia za pomocą zarodników grzyba, które powstają na plamach i rozmnażają. W kolejnym roku choroba następuje przez zarażone nasiona i resztki pożniwne. W celach zapobiegawczych zbierać należy nasiona ze zdrowych pól, stosować orkę dość głęboką, zmianowanie, nie sadzić marchwi na tym samym miejscu zbyt często.
Połyśnica marchwianka (Psila rosae)
Występuje w trakcie wegetacji marchwi, zwykle w czerwcu, powoduje ograniczenie wzrostu rośliny. Liście przybierają czerwony albo żółty odcień, schną i obumierają, w dolnej strefie korzenia widoczne są wydrążone chodniki biegnące w różnych kierunkach, w środku znajdują się owalnego kształtu żółte larwy wielkości 6-8 mm, w chodnikach gromadzą się odchody larw, ściany korytarzy przybierają kolor brązowy. Larwa połyśnicy należy do rzędu muchówek (Diptera) i rodziny połyśnicowatych (Psilidae), są to owady niewielkie, nieowłosione, czarne, błyszczące, zaopatrzone w jedną parę błoniastych skrzydeł, tylne tworzą przezmianki, są to saprofagi, odżywiają się materią organiczną lub są pasożytnicze, ich narządy gębowe są ssące, liżące lub gryzące. Przedtułów i zatułów łączą się ze śródtułowiem, występują 5-członowe stopy. Na dużej głowie osadzone są oczy złożone z 3 przyoczkami, śródtułów silnie wykształcony wraz ze skrzydłami o prymitywnym użyłkowaniu poprzecznym. Larwy są przeważnie beznogie, czerwiowate (9 segmentów odwłoka), żerują na marchwi, pietruszce, selerze, kminku. Poczwarka jest wolna lub przebywa w skórzastej wylince larwy (bobówce). Poczwarki zimują w ziemi, wylatują w maju, samica wykluwa jaja w czerwcu, w pobliżu marchwi, w podłożu. Larwy bytują na korzeniach marchwi, w ziemi ulegają przepoczwarczeniu. Nieraz poczwarki dają pokolenie w tym samym roku, z ich jaj powstaje drugie pokolenie larw przechodzących rozwój na korzeniach marchwi. Wiele larw może dostać się z wykopaną larwą do piwnic, gdzie się przeobrażają.
W celach profilaktycznych marchew należy wcześnie wysiewać, zaprawiać nasiona, należy przykrywać marchew matami ogrodniczymi, siatką przeciw owadom lub ustawić wokół grządek zagrodę z polietylenu wysokości 60 cm, która uniemożliwi poruszanie się nisko latającym owadom. W sąsiedztwie marchwi wskazane jest sadzić silnie aromatyczne rośliny (cebula, czosnek). Marchew rośnie na różnego rodzaju glebach, najbardziej na gliniasto-piaszczystej o podłożu przepuszczalnym i odczynie zasadowym. Na glebach ciężkich i kamienistych korzenie marchwi ulegają odkształceniu, wówczas trzeba nawozić rozłożoną materią organiczną. Z odmian wczesnych najpopularniejsza to Amsterdamska i Napoli, gatunki późniejsze to Nantejska, Berlanda o długim cylindrycznym korzeniu, Vita longa (Jesienny Król), Berjo, Dolanka.
Dodaj komentarz