Obecnie w Polsce obowiązuje ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zapisy te dzielą prawa autorskie na majątkowe i osobiste. Te pierwsze, każdy twórca może zbyć. Są również ograniczone w czasie. Jeśli chodzi o autorskie prawa osobiste, te są niezbywalne, nieprzenoszalne i nieograniczone w czasie. Trwają one nawet po śmierci twórcy. O ochronę tych praw może ubiegać się najbliższa rodzina zmarłego autora, czyli małżonek, zstępni, rodzice, rodzeństwo albo zstępni rodzeństwa.
OKRES OCHRONY AUTORSKICH PRAW MAJĄTKOWYCH
Zgodnie w polskim prawem, autorskie prawa majątkowe trwają od chwili stworzenia dzieła, trwają przez całe życie jego twórcy, a nawet jakiś czas po jego śmieci. Do ich wygaśnięcia dochodzi po upływie co najmniej 70 lat od śmierci twórcy. Wtedy utwór trafia do tzw. domeny publicznej. Innymi słowy: po tym czasie, z dzieła danego autora można swobodnie korzystać, nie martwiąc się o uzyskanie pozwoleń. Jeśli uważasz, że ktoś narusza autorskie prawa majątkowe zmarłego twórcy, który należał do Twojej najbliższej rodziny, pomocny może okazać radca prawny Wrocław, który zgłębi temat i podejmie odpowiednie kroki prawne.
Każde państwo samodzielnie reguluje kwestie związane z autorskim prawem majątkowym. Co ciekawe, dzieło danego autora w jednym z krajów może znaleźć się w domenie publicznej, w innym nadal objęte będzie ochroną. Takim przykładem jest Antoine de Saint—Exupery. Dzieła tego autora trafią do domeny publicznej we Francji dopiero w 2045 roku, podczas, gdy w większości krajów europejskich znalazły się tam w 2015 roku, czyli 70 lat po śmierci twórcy. Francja zapewnia przedłużoną o 30 lat ochronę utworów, które należą do twórców, zmarłych za ten kraj w trakcie I i II Wojny Światowej. Ma być to rekompensata dla bliskich autora, który mógł napotkać problemy z dystrybucją swoich dzieł w czasie wojny. Z kolei w Kanadzie autorskie prawa majątkowe chronione są przez 50 lat po śmierci autora. Do podobnych sytuacji dochodzi w innych krajach, na całym świecie.
UTWORY WSPÓŁAUTORSKIE
Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi utwory współautorskie. Chodzi o te dzieła, które powstały w wyniku współpracy kilku twórców. Wszystkim współtwórcom przysługują autorskie prawa majątkowe. Do domeny publicznej trafią one dopiero po upływie 70 lat od śmierci ostatniego ze współautorów.
UTWORY ZALEŻNE
Utwory zależne to dzieła, które polegają na opracowaniu cudzego utworu. To dla wielu osób zagadkowa kwestia, szczególnie w sytuacji, w której opracowywane dzieło funkcjonuje już od jakiegoś czasu w domenie publicznej. Ustawodawca uznaje jednak takie przekształcenie za poniekąd nowy utwór. Dzięki temu ochrona nad nim rozciąga się do 70 lat po śmierci autora, odpowiedzialnego za opracowanie. Można to w łatwy sposób wyjaśnić na przykładzie. „Mona Lisa” autorstwa Leonarda Da Vinciego od dawna znajduje się już w domenie publicznej. Jeden z artystów, Marcel Duchamp postanowił wykorzystać to wszystkim znane dzieło i na jego podstawie stworzyć coś własnego. Tak powstał obraz pod tytułem „L.H.O.O.Q” („Mona Lisa z wąsami”). Choć nadal podstawą dzieła jest „Mona Lisa” Da Vinciego, to jego przeróbka trafi do domeny publicznego dopiero w 2039 roku.
Zapraszamy na spotkanie, który poprowadzi nasz doświadczony prawnik Wrocław. Wyjaśni on wszelkie zagadnienia, związane z prawami autorskimi, a w razie konieczności chętnie podejmie działania, mające na celu roztoczenie nad nimi odpowiedniej ochrony.
Dodaj komentarz